Page 19 - Journal 8

เป็ลีี�ยนแป็ลีงอีก การถึ่ายทอดแบบอย่างจากตั้นแบบ จึงเกิด
ข้ึ�นตัั�งแตั่เด็กจนถึึงวัยรุ่นกลีายเป็็นบุคลีิกภาพื่ที�เฉพื่าะตััว
ตั้นแบบในวัยเด็กนี�สำาคัญมาก เพื่ราะเป็็นแกนข้องบุคลีิกภาพื่
ที�มีผิลีในตั่อการเรียนร้้ภายหลีัง ถึ้ามีแกนจิตัใจดี เช้่น มองโลีก
บวก ส้้ป็ัญหา มีความหวัง แสวงหาเป็้าหมาย มีเป็้าหมาย
เห็นคุณค่าแลีะความสำาคัญข้องตััวเอง สร้างความสัมพื่ันธ์ได้ดี
เป็็นคนที�มี growth mindset จะสามารถึเตัิบโตั เป็ลีี�ยนแป็ลีง
ตััวเองได้ง่าย ช้่วยให้เกิดการถึ่ายทอดแบบอย่างในวัยผิ้้ใหญ่ ซึ่ึมเศึร้า ถึึงกับฆ่่าตััวตัายได้ จึงควรระวังตั้นแบบด้านลีบ เพื่ราะ
ได้ดีด้วย ทำาให้เกิดวงจรข้องความก้าวร้าวถึ่ายทอดไป็ยังเด็กรุ่นตั่อๆไป็

พื่ฤตัิกรรมพื่่อแม่หร่อคร้จึงมีอิทธิพื่ลีตั่อเด็ก ไม่ควรป็ลี่อยให้มี
การถึ่ายทอดแบบอย่าง แบบ identification เป็็น ตั้นแบบด้านลีบ แลีะควรตั้นแบบด้านบวก การถึ่ายทอดแบบอย่าง
กลีไกทางจิตัใจ (defense mechanism) ในระดับจิตัใตั้สำานึก จากตั้นแบบที�ดี เป็็นเคร่�องม่อสำาคัญในการเรียนร้้แลีะสร้าง
มีทั�งการถึ่ายทอดด้านบวกแลีะด้านลีบ ข้ึ�นอย้่กับเหตัุการณ์ พื่ฤตัิกรรมเช้ิงบวกในเด็ก คร้อาจนำาไป็ใช้้จัดการเรียนร้้โดยไม่
แลีะอารมณ์ข้องคนทั�งสองฝึ่าย ส่วนใหญ่ตั้นแบบทำาให้เกิด จำาเป็็นตั้องสอนตัรง ๆ แค่คร้เป็็นแบบอย่างที�ดี เด็กก็จะเกิด
ความป็ระทับใจด้านบวก เช้่น เห็นตั้นแบบน่าช้่�นช้ม ป็ระสบ พื่ฤตัิกรรมที�ดีได้
ความสำาเร็จ คนช้่�นช้อบนิยม ทำาให้เราอยากสำาเร็จ อยากทำา
แลีะเป็็นคนแบบนั�น มีความเช้่�อความคาดหวังว่าถึ้าเป็็น
แบบนั�นจะมีคนที�ร้้สึกดีเช้่นกัน นั�นค่อเรานึกถึึงผิลีตัามมาด้วย Social Learning Theory
an Role Model
เช้่น ถึ้าป็ระสบความสำาเร็จ จะมีคนช้่�นช้อบเรา แตั่ในทาง
ตัรงกันข้้าม ป็ระสบการณ์ด้านลีบ ที�อาจทำาให้คนไม่ช้อบ ไม่ การถึ่ายทอดแบบอย่างนั�น Albert Bandura ใช้้
พื่อใจ เครียด เสียใจ เศึร้าใจ โกรธ ไม่น่ายอมรับหร่อ ทฤษฎีีการเรียนร้้สังคม (Social Learning Theory) อธิบายว่า
ไม่น่าเลีียนแบบ ก็เกิดการถึ่ายทอดแบบได้ แม้ว่าในจิตัสำานึก มนุษย์เราเรียนร้้พื่ฤตัิกรรม จากการสังเกตัพื่ฤตัิกรรมคนอ่�น
ตันเองไม่ช้อบพื่ฤตัิกรรมนั�น การเลีียนแบบพื่ฤตัิกรรมจึงเกิดกับ ทำาตัาม แลี้วเกิดการเลีียนแบบพื่ฤตัิกรรมนั�น การสังเกตันั�นมี
พื่ฤตัิกรรมลีบหร่อพื่ฤตัิกรรมที�ไม่ช้อบได้โดยอัตัโนมัตัิเช้่นกัน ทั�งที�พื่ฤตัิกรรม แลีะผิลีที�ตัามมาข้องพื่ฤตัิกรรม พื่บว่าในเด็กมี
การถึ่ายทอดแบบอย่างแบบหลีังนี� เรียกว่า identification การเลีียนแบบพื่ฤตัิกรรมก้าวร้าว (Bobo Doll Experiment)
with the aggressor (เลีียนแบบคนก้าวร้าว) ตััวอย่างเช้่น จากการได้เห็นพื่ฤตัิกรรมก้าวร้าวข้องเด็กอ่�น แตั่ถึ้าได้เห็น
เด็กที�ถึ้กพื่่อแม่ทำาร้าย ร้้สึกกลีัว โกรธ เศึร้า คิดฝึังใจตัลีอดว่า ผิลีเสียที�เกิดกับเด็กอ่�นที�มีพื่ฤตัิกรรมก้าวร้าว เช้่น ถึ้กห้าม
ไม่ช้อบที�พื่่อแม่ทำาแบบนั�นถึ้าโตัข้ึ�นไป็เป็็นพื่่อแม่ ก็จะไม่ทำา ตัำาหนิ เม่�อก้าวร้าว จะไม่เลีียนแบบพื่ฤตัิกรรมก้าวร้าวนั�น แสดง
กับลี้กข้องตััวเองเด็ดข้าด แตั่พื่อเป็็นพื่่อแม่จริง ๆ เม่�อลี้ก ว่าความคิดถึึงผิลีตัาม (consequences) มีผิลีตั่อการถึ่ายทอด

ทำาให้ไม่พื่อใจก็ทำาร้ายลี้กด้วยวิธีการที�เคยโดนมาเหม่อนกัน แบบอย่างพื่ฤตัิกรรมด้วย การถึ่ายทอดแบบอย่างจึงเป็็น
นักเรียนที�โดนคร้ทำาร้ายทางร่างกายหร่อจิตัใจ ไม่ช้อบที�โดน กระบวนการที�สลีับซึ่ับซึ่้อนในจิตัใจ เน่�องจากมนุษย์เป็็นสัตัว์ที�
กระทำาแบบนั�น พื่อมาเป็็นคร้เองก็ใช้้วิธีการแบบที�เคยโดนมา มีสมองในการคิดแลีะคาดการณ์ลี่วงหน้าด้วย
กับนักเรียน คร้บางคนเลีียนแบบความก้าวร้าวโดยเช้่�อว่าเป็็น
สิ�งที�ดี เช้่น เคยโดนคร้ทำาให้อับอาย ก็คิดว่าแบบอย่างนั�นดี
ทำาให้อดทนแลี้วจะได้ดี แบบนี�ก็เป็็นการเลีียนแบบที�ตัั�งใจทำา
โดยมีความเช้่�อผิิด ๆ ความคิดแบบนี�อันตัราย เพื่ราะไม่ค่อย
เป็ลีี�ยนง่าย ๆ เม่�อคร้ใช้้ความรุนแรง อาจกดดันจนเด็กเครียด

17