Page 12 - Journal 2-2021

Common problems in

bedside teaching

ป่ัญห้าท่�พบบ่อยในิการสอนิข้�างเตี่ยงผ้�ป่่วย

รศ. พญ.กษยา ตันติผลาชีวะ
ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

To study the phenomena of disease without books is to sail an uncharted
sea, while to study books without patients is not to go to sea at all.

William Osler. Aequanimitas. 1914.

การสัอนัข้างเต่ยงผู้ป่วย (bedside teaching) เป็นัรูปแบบการสัอนักลุ่มย่อยในัชื่ั�นัคำลินัิกท์่�เกิดัขึ�นัในัขณะ
ท์่�ผู้เร่ยนัและผู้สัอนัอยู่ต่อหนั้าผู้ป่วย จึงเห็นัปฏิิสััมพันัธ์์ระหว่างองคำ์ประกอบท์่�สัำาคำัญ 3 สั่วนัของการเร่ยนัรู้ ไดั้แก่ ผู้เร่ยนั

ผู้สัอนั และผู้ป่วยไดั้อย่างชื่ัดัเจนั การสัอนัรูปแบบนั่�สัามารถพัฒนัาผู้เร่ยนัไดั้หลายดั้านั ไม่ว่าจะเป็นัท์ักษะการซึ่ัก
ประวัติและตรวจร่างกาย ท์ักษะการคำิดัเชื่ิงวิพากษ์เพ่�อตั�งสัมมติฐานัอันัจะนัำาไปสัู่การวินัิจฉัยโรคำ ท์ักษะการเล่อก
การสั่บคำ้นัเพิ�มเติมและแปลผล ท์ักษะการวางแผนัการดัูแลรักษาแบบเป็นัองคำ์รวม นัอกจากนั่�การท์่�ผู้เร่ยนัจะม่
โอกาสัไดั้สัังเกตพฤติกรรมการแสัดังออกท์างกิริยาวาจาของอาจารย์ผู้สัอนัท์่�ปฏิิบัติต่อผู้ป่วยยังเป็นัชื่่องท์างให้เร่ยนัรู้
ท์ักษะการสั่�อสัารท์างวิชื่าชื่่พท์่�สัำาคำัญ ท์ั�งภาษาพูดัและภาษากาย ม่โอกาสัไดั้เข้าถึงแนัวคำิดัของอาจารย์ในัการดัูแลผู้ป่วย
จนัอาจถึงขั�นัยึดัถ่ออาจารย์เป็นัแบบอย่าง (role model) ของตนัเลยท์่เดั่ยว แม้ว่าจะม่ประโยชื่นั์มากมายแต่พบว่า
อาจารย์แพท์ย์ม่แนัวโนั้มท์่�จะใชื่้การสัอนัข้างเต่ยงลดัลงเร่�อย ๆ โดัยม่การประมาณว่าม่การใชื่้ 75% ของการสัอนั
ท์างคำลินัิกในัชื่่วง 1960s แต่เหล่อเพ่ยงไม่ถึง 20% ในัชื่่วง 2020s ผู้สัอนัในัยุคำหลัง ๆ ไดั้ลดัเวลาการพบปะผู้ป่วยลง
แต่ปรับเปล่�ยนัมาสัอนัในัห้องเร่ยนัมากขึ�นั และให้คำวามสัำาคำัญกับการตรวจท์างห้องปฏิิบัติการและใชื่้เท์คำโนัโลย่
ใหม่ ๆ เพ่�อการวินัิจฉัยมากกว่าการวิเคำราะห์จากอาการและอาการแสัดัง นัอกจากนัั�นัการเพิ�มการผลิตแพท์ย์ท์ำาให้
จำานัวนัผู้เร่ยนัต่อชื่ั�นัเร่ยนัมากขึ�นัจนัอาจสั่งผลต่อรูปแบบจัดัการสัอนั ประเภท์ของผู้ป่วยในัแต่ละสัถาบันัและท์ัศันัคำติ

ของผู้ป่วยท์่�เปล่�ยนัไปล้วนัม่สั่วนัให้คำวามนัิยมในัการสัอนัข้างเต่ยงลดัลงท์ั�งสัิ�นั ในัสัถานัการณ์ปัจจุบันัท์่�การระบาดั
ของโรคำโคำวิดั-19 เสัม่อนัยิ�งสั่งเสัริมให้อาจารย์แพท์ย์หล่กเล่�ยงการสัอนัรูปแบบนั่� ในัท์่�นั่�ขอกล่าวถึงปัญหาของ
การสัอนัข้างเต่ยงท์่�เกิดัจากแต่ละองคำ์ประกอบของการเร่ยนัรู้ท์างคำลินัิก ดัังนั่�

ปัจจัยดั้านัผู้สัอนั : “สัอนัคำรบ... จบข่าว”

เพั่�อให้การสอน้ข้างเตั้ีย์งประสบคำวามัสำาเร็จอาจารย์์ผู้้้สอน้คำวรมัีการเตั้รีย์มัการก่อน้ โดย์ตั้ั�งวัตั้ถุประสงคำ์การ
สอน้ให้ช้ัดเจน้ เล่อกผู้้้ป่วย์ทีี�เหมัาะสมั ขอคำวามัย์ิน้ย์อมัและทีำาคำวามัเข้าใจกับผู้้้ป่วย์ไว้ล่วงหน้้า ก่อน้ทีำาการสอน้ตั้้องช้ี�แจง
ผู้้้เรีย์น้ถ้งวัตั้ถุประสงคำ์และบทีบาทีของผู้้้เรีย์น้แตั้่ละคำน้ รวมัถ้งโน้้มัน้้าวผู้้้เรีย์น้ให้กระตั้่อร่อร้น้ใน้การเรีย์น้ ใน้ระหว่างสอน้
ตั้้องเน้้น้ผู้้้เรีย์น้เป็น้หลัก โดย์ให้ผู้้้เรีย์น้แสดงออกและอาจารย์์เป็น้ผู้้้คำอย์สังเกตั้ช้ี�แน้ะพัฤตั้ิกรรมั อาจแบ่งปัญหาของ

10