Page 10 - Journal 8
P. 10
How to avoid cognitive biases
in clinical decision making
รศ. พญ.ธิัชิวิรรณี จ่ิระติวิานนท์
ภาควิิชิาวิิสัญญีวิิทยา คณีะแพทยศาสตร์ศิริราชิพยาบาล
ในการด้แลิผู้้้ป่วยุ เราพยุายุามใช้้ความร้้ความสามารถท์ี�เราได้รำ�าเรียุน
ส้�งสมมา โดยุห้ว้งให้้ผู้้้ป่วยุท์ี�เราด้แลิห้ายุจากโรคภ้ยุ ห้ร่อท์ุเลิาจากความเจ็บป่วยุ
ห้ลิายุคร้�งท์ี�เราได้พยุายุามด้แลิผู้้้ป่วยุอยุ่างเต์็มท์ี� แต์่กลิ้บพบว่าผู้ลิของการด้แลิ
ร้กษาน้�น ไม่ได้เป็นไปอยุ่างท์ี�เราคิด
“ ณ เวัลา 01.10 น. แพัทย่์ intern ป็ระจำา ด้แลีรักษาซึ่ึ�งไม่ได้เกิดจากการข้าดความร้้ แตั่เกิดจาก
โรงพัย่าบัาลชุ่มช่นแห่งหนึ�ง ได้ทำาการด้แลรักษาผู้้้ป็่วัย่ การที�เรามี cognitive bias เกิดข้ึ�นในการด้แลี
หญิ่งอายุ่ 40 ป็ี ได้รับัอุบััต่่เหตุ่ทางรถย่นต่์ หมดสต่่ ผิ้้ป็่วย
ควัามดันโลห่ต่ต่ำ�า แพัทย่์ intern ได้ป็ระเม่นผู้้้ป็่วัย่โดย่
ใช่้หลักการ advanced trauma life support ได้ใส่ อะไรคือ cognitive bias
ท่อหาย่ใจ ใส่ cervical collar และเป็ิดนำ�าเกล้อเพั่�ม
2 เส้น พัร้อมกับัให้สารนำ�า crystalloid 1000 มล. ต่รวัจ ในภาษาไทยมักใช้้คำาแทนคำานี�ว่า ความลีำาเอียง
พับัวั่ามีแผู้ลถลอกต่ามใบัหน้าและร่างกาย่ มีกระด้กหัก หร่ออคตัิ ซึ่ึ�งเป็็นคำาที�ทำาให้เราร้้สึกเป็็นลีบ หากแตั่คำานี�
บัร่เวัณหน้าแข้งด้านขวัา ต่รวัจพับัวั่าผู้้้ป็่วัย่ใส่ผู้้าอนามัย่ หมายถึึง กระบวนการคิดแบบรวบรัดที�มนุษย์ใช้้เพื่่�อการ
น่าจะมีป็ระจำาเด้อนอย่้่ แพัทย่์ intern ได้ดามขาบัร่เวัณ ตััดสินใจจนทำาให้ไม่ได้ไตัร่ตัรองแนวทางอ่�น ซึ่ึ�งเป็็น
ที�หัก ทำา ultrasound ช่่องท้องไม่พับัวั่ามีเล้อดออก เม้�อ กระบวนความคิดที�เกิดข้ึ�นได้ในมนุษย์ทุกคน โดยทั�วไป็
พับัวั่าควัามดันผู้้้ป็่วัย่คงที� จึงส่งต่ัวัผู้้้ป็่วัย่ไป็รักษาต่่อที� กระบวนการคิดนี�แบ่งเป็็น 2 ระบบ ค่อ system 1 แลีะ
โรงพัย่าบัาลจังหวััดในเวัลา 02.00 น.” system 2 ใน system 1 เป็็นการคิดตััดสินใจ ด้วย
ความรวดเร็ว ใช้้ผิลีที�เกิดจากการป็ระมวลีความคิดผิ่าน
เหตัุการณ์ดังกลี่าวเป็็นเหตัุการณ์ที�พื่บได้บ่อย pattern recognition ไม่ได้ผิ่านการคิดไตัร่ตัรอง จึง
ในเวช้ป็ฏิิบัตัิ เป็็นเหตัุการณ์ทั�วไป็ข้องคุณหมอหน้าด่าน ทำาให้ไม่ตั้องใช้้พื่ลีังงานในการคิดมาก ตั่างจาก system 2
หากแตั่ในเหตัุการณ์วันนั�น ผิ้้ป็่วยเกิด cardiac arrest ที�ผิ่านการคิดวิเคราะห์ ใช้้เหตัุผิลีในการไตัร่ตัรอง ใช้้เวลีา
ข้ณะนำาส่ง แลีะสาเหตัุข้องการ arrest นั�น เกิดจาก ในการคิดมากกว่า จากการศึึกษาที�ผิ่านมา คาดว่ามนุษย์
การเสียเลี่อดมาก คำาถึามที�เกิดตัามมาจากเหตัุการณ์นี�ค่อ เราใช้้กระบวนการคิดแบบ system 1 ป็ระมาณ 95%
เกิดอะไรข้ึ�น ซึ่ึ�งเป็็นกระบวนการที�มีป็ระสิทธิภาพื่แตั่อาจทำาให้เกิด
หากลีองมองย้อนแลีะลีงรายลีะเอียดใน cognitive bias ได้บ่อย ตััวอย่างข้อง cognitive bias ที�
เหตัุการณ์นี� คงป็ฏิิเสธไม่ได้ว่ามีหลีายป็ัจจัยเข้้ามาเกี�ยวข้้อง พื่บบ่อย เช้่น anchoring หร่อการยึดตัิดทางความคิด ซึ่ึ�ง
ที�เป็็นสาเหตัุข้องการส้ญเสียผิ้้ป็่วยรายนี� แลีะสาเหตัุหนึ�งที� อาจเป็็นการยึดตัิดกับข้้อม้ลีแรกที�ได้รับหร่อจดจ่อกับ
สำาคัญอย่างมากค่อ ความผิิดพื่ลีาดในการวินิจฉัย แลีะการ อะไรบางอย่างโดยไม่สนใจสิ�งรอบข้้าง, availability bias
8
