Page 79 - 3_2023_journal

13 SHEE Research สาเหตุใดจึงทำาอย่างนั้น? ซึ่งจะตอบได้ดีที่สุดก็ต่อเมื่อต้องคุยกับคนครับ การสังเกตจึงมักทำาร่วมกับ
SHEE Research

สัมภาษณ์ และข้อมูลที่ได้จากการสัมภาษณ์จะน่าเชื่อถือหรือไม่ก็ขึ้นอยู่กับความสนิทและไว้วางใจ
ของผู้ให้ข้อมูล ซึ่งก็ต้องใช้เวลาสร้างสายสัมพันธ์ครับ ดังนั้น ถ้าคุณเฝ้ามองผู้คนได้โดยไม่เข้าไปแทรกแซง
4 เรื่องที่คุณควรรู้ ก่อนเก็บข้อมูลด้วยวิธีการสังเกตรื่องที่คุณควรรู้ ก่อนเก็บข้อมูลด้วยวิธีการสังเกต
4 เ ไม่มีอคติ แถมยังพบปะผู้คนแล้ว ไม่ว้าวุ่น คุณเหมาะกับการสังเกต ถ้าไม่ผ่าน ทุกอย่างฝึกกันได้ครับ

นักวิจัยนิยมเลือกใช้การสังเกตก็ต่อเมื่อคำาถามวิจัยต้องการรู้พฤติกรรมของคน การสังเกตนี้ถือว่า เรื่องที่ 2 จำาไม่หมดก็จดเอาไว้จำา
้
เป็นวิธีเก็บข้อมูลที่ดีที่สุด ตรงตามความเป็นจริง โดยเฉพาะถ้าได้ทำาซำาๆ ก็ยิ่งช่วยเพิ่มความน่าเชื่อถือได้
แต่การสังเกตถือเป็นทักษะขั้นสูงที่ต้องฝึกฝนกันพอสมควร เนื้อหาในบทความนี้ ผมจึงอยากชวนทุกคน ทุกคนมีบัตรประชาชนใช่ไหมครับ ลองหยิบออกมาดูทั้งสองด้านใช้เวลาสัก 30 วินาที … เอาล่ะ
มาลองเปิดประตูทำาความรู้จักการสังเกตให้มากขึ้นเพื่อเป็นแนวทางในการตัดสินใจก่อนจะเลือกใช้วิธีการ ทีนี้เอาบัตรเก็บ แล้วลองบอกผมว่า 1) ตัวอักษรภาษาไทยกับภาษาอังกฤษ สีอะไรครับ … ใช่ครับ
้
สังเกต ตั้งแต่เตรียมตัวเตรียมใจก่อนจะเก็บข้อมูล เห็นทักษะจำาเป็นที่จะใช้ร่วมกับการสังเกต และเข้าใจ ภาษาไทยสีดำา ภาษาอังกฤษสีนำาเงิน 2) ภาพที่เป็นพื้นหลังบัตรทั้งสองด้านเป็นรูปอะไรครับ … ใช่ครับ
แนวทางในเก็บข้อมูลด้วยการสังเกต ผ่าน 4 เรื่องที่ควรรู้ ดังนี้ครับ เป็นรูปวัด เป็นเหมือนอุโบสถและมีเจดีย์ยอดแหลม 3 องค์อยู่ข้าง ๆ กิจกรรมที่ผมให้ลองเล่นกัน
ถ้าตอบถูกทั้งสองข้อแสดงว่า ผู้อ่านสังเกตเป็นแล้วครับ ผมพากลับมาที่ตัวอย่างห้องบรรยายอีกครั้งครับ
เรื่องที่ 1 ถามใจตัวเองก่อนว่า ว้าวุ่นเลยไหมที่จะสังเกต ถ้าผมมองเห็นนักศึกษาหลับในห้องเรียน การมองเห็นจะบอกได้ว่า ผมเห็นนักศึกษาหลับในห้อง
แต่ถ้าผมสังเกตผมจะบอกได้ว่า คนที่หลับเป็นผู้หญิงหรือผู้ชาย หลับกันกี่คน แต่ละคนนั่งอยู่บริเวณไหน
ที่เขียนแบบนี้เพราะมีเหตุผล 2 ข้อครับ คือ ของห้อง นักศึกษาเริ่มหลับเมื่อไร มีใครปลุกไหม ปลุกแล้วหลับต่อหรือตื่นแล้วเรียนได้จนจบ มาถึง

1) คนเรา “จริต” ไม่เหมือนกัน คนที่จะ ตรงนี้ทุกคนก็คงถามผมใครจะจำาได้หมด ใช่ครับ การสังเกตที่ดีจึงมาพร้อมกับการจดบันทึกเป็นระยะ ๆ
สังเกตได้ดี คือ ปล่อยวางได้ ถอดหัวโขนเก่ง เพราะข้อมูลมีเยอะ แล้วจะเอาเวลาไหนไปจด ถ้าผมสอนอยู่ก็จดระหว่างที่สอนครับ โดยอาจจดเป็น

เพราะหัวโขนเป็นที่มาของการยึดติดซึ่งทำาให้เกิด คำาสำาคัญสั้น ๆ ไว้ก่อน เมื่อเจอมุมสงบ มีเวลามากขึ้นก็มาขยายความเห็นชัดเจนขึ้นแต่ถ้าต้องไปสังเกต
้
อคติต่อสิ่งที่มองเห็นครับ เช่น สมมติผมสอนวิจัย เพื่อทำาวิจัยในพื้นที่อื่น เทคนิคที่ผมใช้บ่อย คือ ขอไปห้องนำาครับ เวลาส่วนตัวที่ไม่ค่อยมีใครรบกวน
อยู่แล้วนักศึกษาหลับ ผมเห็นแล้วก็เดินไปปลุก ก็เอาสมุดมาจดได้ครับ จากตัวอย่างก็คงพอจะบอกได้ว่า การสังเกตจะได้รายละเอียดข้อมูลมากกว่า

นักศึกษาให้ลุกมา แล้วเขียนบันทึกว่า “มีนักศึกษา การมองเห็นที่มักจะได้ภาพรวม คนสังเกตนอกจากจะหูตาไว ต้องจำาและจดบันทึกได้รวดเร็วด้วย
ไม่สนใจเรียนเพราะหลับในห้องบรรยาย” ข้อมูลนี้ แต่สิ่งที่จดจะต้องเป็นข้อเท็จจริงนะครับ ไม่ใส่ความเห็นของผู้วิจัย ซึ่งความเห็นจะเปลี่ยนเป็นข้อเท็จจริง

้
แฝงด้วยอคติของอาจารย์ครับ ตรงคำาว่า ไม่สนใจ ได้ ถ้าสังเกตซำาหรือสัมภาษณ์เพิ่มเติมครับ
เรียน เพราะอาจมีเหตุผลอื่นที่ทำาให้นักศึกษาหลับ
แต่เราไม่รู้ก็เป็นได้ แต่เราตัดสินไปแล้วว่าไม่สนใจ

เรียน และครั้งต่อไปก็จะไม่มีใครกล้าหลับเพราะ
อาจารย์จะปลุก ทำาให้ไม่มีโอกาสเห็นพฤติกรรม

ที่แท้จริงของนักศึกษาอีก ดังนั้น ถ้าวางได้ ก็ไม่
ว้าวุ่นครับ
2) คุณชอบเข้า “สังคม” ไหมครับ

ที่ถามก็เพราะการสังเกตเป็นผลิตภัณฑ์ขายพ่วงครับ
ดร.เกียรติยศ กุลเดชชัยชาญ โปรโมชั่น คือ สังเกต + สัมภาษณ์ ที่เป็นอย่างนั้น

ศูนยความเป็นเลิศดานการศึกษาวิทยาศาสตรสุขภาพ เนื่องจากเมื่อสังเกตจะเห็นพฤติกรรม ความสัมพันธ์
์
์
้
คณะเเพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ของคน แต่นักวิจัยจะมีข้อสงสัยตามมาว่า ทำาไมหรือ
76